Laxá

Við vorum að koma heim úr nokkurra daga dvöl í sumarbústað sem stendur skammt frá Laxárvirkjun. Veður var svalt en kyrrt og yndislegt og það var gaman að rölta upp með ánni og stöðvarhúsunum eins og við gerum gjarnan þegar við eigum leið um þessar slóðir. Og vegna deilna um virkjanir fyrr og nú velti maður því ósjálfrátt fyrir sér á leiðinni upp með ánni hvaða afstöðu maður ætti eiginlega að taka í þessum málum.

Laxárvirkjun, sem kúrir ósköp lítil og yfirlætislaus í mynni Laxárdals, umlukin fjöllum og hömrum að mestu, olli gríðarlegum deilum á sínum tíma. Þær deilur skjóta upp kollinum enn í dag, enda langar Landsvirkjun að hækka efstu stífluna um tíu metra eða svo og þar með myndi verða til nokkru stærra lón en fyrir er. Fyrir Landsvirkjun vakir einkum, skilst mér, að stöðva með þessu linnulausan sandburð Laxár inn í stöðvarnar, en sandurinn er erkióvinur túrbínanna. Sandurinn er á hinn bóginn ættaður af melum og söndum Mývatnssveitar og nágrennis, þar sem víða hefur þó verið unnið markvisst og vel heppnað uppfræðslustarf.

Já, tilveran er flókin og ekki einfalt að leysa öll mein. Á göngu minni um Laxársvæðið reyndi ég að sjá fyrir mér tölvuteikningarnar af lóninu sem til yrði ef stíflan yrði hækkuð og gat í fljótu bragði ekki séð að um neitt skelfilegt umhverfisslys yrði að ræða. En breytingatillögur eins og þessi valda alltaf deilum og jafnvel heift.

Mér finnst gaman að skoða Laxárvirkjun. Það er gaman að koma inn í stöðvarhúsið, lalla sér inn í bergið og sjá tækin og ekki síður sýningargripina sem þar eru gjarnan á sumrin. Það er líka gaman að rölta um og skoða ána og virkjanirnar, hlusta á auðnutittlingana og virða fyrir sér endurnar á lóninu. Útsýnið af stíflunni er fagurt og niðurinn notalegur, þótt hár sé.

Ég get ekki séð að mein eða ami sé að Laxárvirkjun á nokkurn hátt. Hið sama má segja um margar aðrar tiltölulega litlar virkjanir sem ég hef heimsótt. Á hinn bóginn ber að horfa á það að þær eru margfalt minni en Kárahnjúkavirkjun, en þangað á ég eftir að koma. Ég hlakka til að komast að því hvort sú virkjun fellur mér jafn vel í geð og stöðvarhúsin og stíflurnar í Laxá. Ég verð að játa að fyrirfram er ég efins, en maður veit aldrei. Einu sinni þoldi ég ekki Jack Lemmon - dæmdi karl vonlausan eftir leiðindaframmistöðu í einhverri miðlungsmynd - en svo sá ég allt í einu góða mynd með karlinum og hef síðan haft á honum miklar mætur. Ég ætla að reyna að dæma ekki fyrirfram hvað virkjanamálin snertir.

Athugasemdir

[Hólmgeir Karlsson, 7.4.2007 kl. 23:13]

Heill og sæll félagi og velkominn sem bloggvinur :)
Ég er sammála þér að það er virkilega gaman að skoða mannvirkin við Laxarvirkjun. Að ganga um göngin neðanjarðar sem áttu að fyllast af fossandi vatni á leið til túrbínanna og þaðan í rafmagn og síðar til að verma einhverjum á vetrarkvöldi segir sína sögu um deilurnar sem stóðu. Sjálfum finnast mér mannvirkin og allt umhverfið með lóninu heillandi, en ég viðurkenni fúslega að ég þekki ekki þetta svæði án virkjunar. Það kann að hafa verið ennþá stórfenglegra, þannig að ég vel sama kost og þú að vera ekki með mikla dómhörku í málinu. Bestu kveðjur og gleðilega Páska

[Pétur Þorleifsson , 9.4.2007 kl. 12:27]

Gljúfurversvirkjun hét virkjunin sem átti að reisa í Laxárdal í kringum árið 1970 en ekki varð af - sem betur fer.  A.m.k. ein bók um þetta heitir Laxárdeilan.